Dù các hiệp định thương mại tự do giữa Việt nam với các quốc gia và khu vực liên tục được ký kết thành công, nhưng đó có phải cơ hội hay là thách thức cho việc xuất khẩu, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp? Một trong những rào cản khiến nông sản Việt Nam không đạt tiêu chuẩn chất lượng kiểm định và không có giá trị cao chính là không chứng minh được nguồn gốc chất lượng sản phẩm. 

Với thói quen buôn bán theo cách truyền thống, người nông dân mang sản phẩm của mình ra bán ở các chợ tập trung tự phát hoặc bán thông qua thương lái, khiến cho giá trị sản phẩm thấp đồng thời chất lượng của sản phẩm sẽ không được kiểm định bởi bất cứ ai. Lâu dần, cách bán hàng này đã ảnh hưởng đến tiêu chuẩn về chất lượng. Người nông dân sản xuất nông sản chỉ với mục tiêu ngắn hạn là kiếm tiền nhanh và bỏ quên đi mục tiêu dài hạn là chất lượng của sản phẩm. Điều này ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng của đầu ra và tất nhiên sẽ không thể đáp ứng đủ các yêu cầu khắt khe của khác thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu, châu Úc,…

Ở thời điểm người dùng ngày càng quan tâm đến an toàn thực phẩm, nguồn gốc sản phẩm, theo đuổi các nguồn thực phẩm organic, thực phẩm sạch và sự phát triển của khoa học – công nghệ nhằm phục vụ nhu cầu của con người, chúng tacần linh hoạt áp dụng, thích nghi các công nghệ mới để nâng tầm giá trị sản phẩm nông nghiệp. 

Một trong các phương pháp theo đuổi xu thế công nghệ 4.0 là ứng dụng Blockchain để tạo nên chuỗi cung ứng nông nghiệp thông minh. Bắt đầu từ người nông dân, kết thúc ở người tiêu dùng. Blockchain chính là chìa khóa về minh bạch thông tin khi nguồn gốc niềm tin giữa người tiêu dùng và nhà cung cấp là thông tin sản phẩm.

Truy xuất nguồn gốc Blockchain là việc mã hoá chu trình chăm sóc cây trồng, lưu trữ thông tin trồng trọt từ khâu hạt giống đến khâu thu hoạch – đóng gói. Thông tin thu thập được trong suốt quá trình trồng trọt – thu hoạch – phân phối sẽ được lưu trữ trên nền tảng công nghệ chuỗi khối và không thể sửa đổi được. Từ đó, chứng minh toàn bộ quá trình sản xuất trồng trọt đạt tiêu chuẩn của nông trại. Thực tế cho thấy, dù nông trại có được đầu tư công nghệ sản xuất, mô hình trồng trọt tiên tiến đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, nhưng việc chứng minh thực tế là điều không thể nói bằng miệng. Do đó, truy xuất nguồn gốc Blockchain giải quyết được vấn đề niềm tin giữa các thực thể trong mối quan hệ giao thương. 

Chưa dừng ở đó, những đặc tính của Blockchain còn có thể áp dụng giải quyết các vấn đề thương mại trong nông nghiệp. Khi đa số những người làm nông là nông dân ít kiến thức, những người kinh doanh mua bán lại nhiều chiêu trò ép giá thì việc áp dụng Blockchain trong thương mại nông nghiệp sẽ tạo sự công bằng và đảm bảo lợi ích kinh tế cho người nông dân. Thông qua việc ứng dụng Hợp đồng thông minh (Smart contracts), những điều kiện và điều khoản kinh tế sẽ được thiết lập và bảo chứng trên nền tảng Blockchain, sẽ không thể thay thế hay sửa đổi. Một khi đã Hợp đồng thông minh được thiết lập, các giao dịch thanh toán theo sau sẽ được thực hiện trên các điều khoản đó, bảo vệ lợi ích của hai bên, đặc biệt là người nông dân. 

Sản phẩm cuối cùng trong truy xuất nguồn gốc Blockchain là mã QR, được in và dán trong khâu đóng gói thành thẩm. Từ đây người dùng có thể quét mã QR và nhìn thấy được tất cả các thông tin của sản phẩm từ các bước đầu tiên như loại hạt giống đến bước cuối cùng là hình thành sản phẩm để bán ra ngoài. 

Chỉ với ứng dụng blockchain có thể giải quyết được các vấn đề về chất lượng, minh bạch chu trình sản xuất và đặc biệt đảm bảo được đầu ra cho người nông dân. Thêm vào đó, khi mã hoá các sản phẩm nông sản sẽ dễ dàng đưa sản phẩm vào các hệ thống siêu thị và các sàn thương mại điện tử. Việc triển khai tiêu thụ nông sản trên kênh mới sẽ mở một đầu ra mới với nhiều ưu điểm, giúp nông dân yên tâm lao động sản xuất, người tiêu dùng mua được thực phẩm, nông sản với chất lượng tốt.